تزریق اپیدورال یکی از روش‌های متداول برای تسکین دردهای مزمن است. این روش تزریق به تسکین درد گردن، بازو، کمر و پا هم کمک خواهد کرد. اگرچه تزریق به‌ صورت کلی بسیار ایمن است و حتی مزایایی هم برای فرد دارد؛ اما برخی از خطرات و عوارض جانبی احتمالی وجود دارد. به احتمال زیاد سوالات زیادی در مورد این نوع تزریق در ذهن شما وجود داشته باشد.

در این مطلب از کلینیک فوق تخصصی  السا قصد داریم توضیح دهیم که تزریق اپیدورال چیست و توضیحات کاملی در مورد روش خاص آن یعنی تزریق استروئید اپیدورال ارائه دهیم.

 مراحل تزریق اپیدورال ESI

مراحل تزریق اپیدورال ESI

تزریق استروئید اپیدورال یک روش درمانی است که به صورت تزریق یک دارو (مانند بی‌حس‌کننده یا استروئید) به فضای اطراف اعصاب نخاعی، به نام فضای اپیدورال، انجام می‌شود. این روش معمولاً برای مدیریت و درمان درد مزمن استفاده می‌شود. مراحل کلی روش تزریق اپیدورال عبارتند از:

1. بیمار روی شکم یا پهلو دراز می‌کشد.
2. پزشک قسمتی از پشت که اپیدورال را در آن قرار می‌دهد، به طور کامل تمیز می‌کند تا خطر عفونت را به حداقل برساند.
3. پزشک با استفاده از یک سوزن کوچک، در نزدیکی ناحیه‌ای که اپیدورال وارد خواهد شد، بی‌حسی موضعی را تزریق می‌کند. این کار به منظور کاهش درد هنگام وارد کردن سوزن اپیدورال (که بزرگ‌تر از سوزن شات معمولی است) انجام می‌شود.
4. پس از بی‌حس کردن ناحیه، پزشک از تجهیزات تصویربرداری مانند فلوروسکوپ یا سی‌تی‌اسکن برای هدایت دقیق سوزن اپیدورال استفاده می‌کند.
5. وقتی سوزن در فضای اپیدورال اطراف نخاع قرار می‌گیرد، پزشک ماده حاجب (کنتراست‌زا) را تزریق می‌کند. این ماده باعث می‌شود ناحیه مورد نظر بر روی صفحه دستگاه تصویربرداری بهتر دیده شود.
6. سپس پزشک به آرامی دارویی (استروئید یا کورتیکواستروئید) را تزریق می‌کند. برخی پزشکان ممکن است مخلوطی از کورتیکواستروئید و بی‌حس‌کننده با مدت اثر طولانی را تزریق کنند.
7. پس از تزریق دارو، ناحیه مجدداً تمیز می‌شود و روی آن پانسمان قرار می‌گیرد. شما برای چند دقیقه تا یک ساعت در صندلی یا تختی قرار می‌گیرید تا پزشک مطمئن شود که هیچ واکنشی به دارو ندارید قبل از بازگشت به خانه.

کاربرد تزریق اپیدورال

تزریق اپیدورال (Epidural injection) در حوزه پزشکی به عنوان یک روش درمانی استفاده می‌شود و کاربردهای گوناگونی دارد. در زیر به برخی از کاربردهای تزریق اپیدورال اشاره می‌کنم:

1. کاهش درد مزمن: تزریق استروئید یا بی‌حس‌کننده به فضای اپیدورال می‌تواند در کاهش درد مزمن مرتبط با عوامل مختلف مانند درد عمده در ناحیه پشتی، درد ناشی از انسداد عصبی، اسپاسم عضلانی و آرتروز مفاصل مؤثر باشد.
2. زایمان: در زمان زایمان، تزریق اپیدورال نیز برای کاهش درد زایمان استفاده می‌شود. این روش به مادر امکان می‌دهد درد زایمان را تحمل کند، در حالی که هنوز حس و کنترل در پایین‌ترین قسمت بدن را دارد.
3. آنالژزی (بی‌حسی) بخش عملیاتی: تزریق اپیدورال در برخی از عملیات‌های جراحی از قبیل جراحی ستون فقرات، جراحی زانو، جراحی لگن و جراحی ناحیه شکمی مورد استفاده قرار می‌گیرد. این روش باعث بی‌حسی ناحیه مورد نظر می‌شود و به پزشک امکان می‌دهد بدون درد و تحت کنترل بیشتری عمل را انجام دهد.
4. تسکین درد پس از عمل جراحی: تزریق اپیدورال می‌تواند در تسکین درد پس از عمل جراحی مؤثر باشد، به خصوص در عملیات‌هایی که باعث درد شدید پس از عمل می‌شوند، مانند جراحی ستون فقرات یا جراحی عمده در ناحیه شکمی.

کاندید های مناسب تزریق ESI چه کسانی هستند؟

تزریق استروئید اپیدورال (ESI) ممکن است در شرایط مختلفی مورد استفاده قرار گیرد. اما مشخص کردن کاندیدای مناسب برای تزریق ESI بستگی به عوامل مختلفی دارد، از جمله علت درد، شدت و مدت زمان درد و تاریخچه بالینی فرد. در زیر شرایطی که ممکن است برای تزریق ESI مناسب باشند، آورده شده است:

تنگی کانال نخاعی: افرادی که دچار تنگی کانال نخاعی و کانال ریشه عصبی شدند و هنگام راه رفتن دچار درد کمر می‌شوند.

لغزش مهره: فشرده شدن ریشه عصبی ناشی از لغزش مهره و ایجاد درد

فتق دیسک: موادی که داخل دیسک وجود دارند امکان دارد از طریق یک ناحیه ضعیف در دیواره اطراف، برامده یا پاره شوند. زمانی که این مواد با عصب نخاعی تماس پیدا کنند، باعث ایجاد درد و تورم می‌شود.

دیسک دژنراتیو: پیری یا شکستگی دیسک بین مهره‌ای سبب تخریب فضای دیسک پارگی حلقوی و رشد خارهای استخوانی می‌شود.

سیاتیک: دردی که در باسن و پاها در امتداد عصب سیاتیک ایجاد می‌شود. که در اثر فشردگی عصب پنج کمری یا اول ساکرال نخاعی ایجاد می‌شود.

در افرادی که عفونت یا مشکلات خونریزی دارند نباید تزریق اپیدورال انجام شود؛ این تزریق ممکن است کمی قند خون را در بیماران دیابتی افزایش دهد. همچنین احتمال دارد فشار خون و فشار چشم در بیماران مبتلا به گلوکوم افزایش پیدا کند.

 

تحقیق‌های مختلف ثابت کرده است که تزریق اپیدورال ESI برای برخی از بیماران در درمان شرایط التهابی دردناک مفید است. همچنین این نوع تزریق می‌تواند برای تعیین اینکه آیا جراحی ممکن است برای درد همراه با فتق دیسک مفید باشد یا خیر، کمک کند. زمانی‌که علائم درد با تمرین‌های توانبخشی تداخل داشته باشد، تزریق اپیدورال، درد را کمتر می‌کند تا بیمار بتواند فیزیوتراپی خودش را انجام دهد.

تزریق نباید در افرادی که عفونت یا مشکلات خونریزی دارند، انجام شود؛ احتمالا کمی سطح قند خون را در بیماران دیابتی افزایش دهد. همچنین ممکن است به طور موقت، فشار خون و فشار چشم را برای بیماران مبتلا به گلوکوم بالا ببرد. بیمار باید این مشکل را با پزشک در میان بگذارد.

انواع روش های تزریق اپیدورال

تزریق اپیدورال به روش‌های مختلفی که براساس عوامل خاص طبقه بندی شدند، انجام می‌شود.

تزریق اپیدورال براساس محل تزریق مانند گردن، قفسه سینه یا کمر و مسیر سوزن طبقه بندی می‌شود.

در ادامه به انواع مختلف این تزریق براساس مسیر سوزن شامل اینترلامینار، ترانس فورامینال و کودال می‌پردازیم.

تزریق کودال : شکاف ساکرال پس از دراز کشیدن بیمار و قرار گرفتن در وضعیت مناسب، به کمک اشعه ایکس فلوروسکوپی شناسایی می‌شود. پس از مشخص شدن محل تزریق، بی حس کننده موضعی به پوست و بافت زیرین تزریق می‌شود. سپس از طریق شکاف ساکرال، سوزن نخاعی اپیدورال هدایت می‌شود.

تزریق ترانس فورامینال: وقتی بیمار دراز کشیده است، فضای سوراخ جانبی بین دو مهره به هم پیوسته از طریق یک نمای مایل در عکس فلوروسکوپی قابل رویت است. در مرحله بعد، محل تزریق با استفاده از بی‌حس‌کننده موضعی پوست و بافت زیرین، مشخص می‌شود. پس از آن، یک سوزن نخاعی اپیدورال وارد می‌شود و به زیر پایک مهره‌های فوقانی هدایت می‌شود.

 

تزریق اینترلامینار: در روش تزریق اینترلامینار، بیمار در حالت دراز کشیده و در وضعیت مناسبی قرار دارد، و فضای بین لایه‌ای بین دو مهره به‌ هم پیوسته شناسایی می‌شود. در مرحله بعد، با استفاده از بی‌حس‌کننده موضعی مانند لیدوکائین یا بوپیواکائین، پوست و بافت زیرین تزریق می‌شود. سپس با استفاده از خط وسط، یک سوزن نخاعی اپیدورال به محل تزریق وارد می‌شود.

 

اقدامات و آمادگی قبل از تزریق استروئید اپیدورال

قبل از تزریق اپیدورال نیاز است تا لیستی از تمامی داروها مکمل‌ها و داروهای گیاهی که مصرف می‌کنید به پزشک خود ارائه دهید. در صورتی که باردار هستید یا احتمال می دهید که شاید باردار باشید پزشک خود را مطلع کنید.

مدتی قبل از تزریق نیاز است غذایی نخورید یا چیزی ننوشید.

احتمالا پزشک در رابطه با تنظیم مصرف داروهایی مانند داروهای رقیق کننده خون، دستورالعمل‌هایی بدهد.

پزشک برای تعیین محل دقیق تزریق، ممکن است از MRI و سی تی اسکن کمک بگیرد.

مراقبت های پس از تزریق اپیدورال

پس از تزریق اپیدورال همراه با پرستار به اتاق ریکاوری خواهید رفت. به دلیل استفاده از داورهای بی حسی ممکن است تا مدتی دچار خواب رفتگی شوید. معمولا حدود 30 دقیقه از شما خواسته می‌شود ت تا دراز کشیده و استراحت کنید. در این مدت ضربان قلب و فشار خون شما چک می‌شود و سپس از شما خواسته می‌شود تا روی پای خود بایستید. اگر هیچ عوارضی در شما دیده نشود مرخص خواهید شد. برای رفتن به خانه نیاز است تا همراهی داشته باشید چرا که نمی‌توانید به خود فشار بیاورید.

پس از گذشت 24 ساعت می‌توانید پانسمان را باز کرده و به حمام بروید. عوارضی که ممکن است بعد از تزریق به وجود بیاید بعد از چند روز از بین خواهد رفت. در صورتی که همچنان دچار عوارضی مانند درد و التهاب یا سردرد شدید، حتما باید به پزشک مراجعه کنید.

سعی کنید فعالیت داشته باشید و با گذشت زمان فعالیت خود را بیشتر کنید تا روند بهبود را به خوبی طی کنید.

عوارض تزریق اپیدورال؛ چه کسانی نباید تزریق ESI را انجام دهند؟

تزریق اپیدورال معمولا بی‌خطر است؛ اما ممکن است در برخی موارد با عوارض جانبی و خاصی همراه باشد. اگرچه عوارض بسیار نادر است؛ ولی خطرات و عوارضی که ممکن برای همه انواع تزریق ایجاد شود، عبارت‌اند از:

• داشتن فشار خون پایین که می‌تواند باعث ایجاد احساس سبکی در فرد شود.
• احتمال تجربه سردرد شدید ناشی از نشت مایع نخاعی وجود دارد. البته کمتر از یک درصد افراد این عارضه جانبی را تجربه می‌کنند.
• احتمال ابتلا به عفونت ناشی از تزریق مانند آبسه اپیدورال، دیسک، استئومیلیت یا مننژیت وجود دارد.
• احتمال واکنش منفی به داروها، مانند گرگرفتگی یا بثورات پوستی وجود دارد.
• اگر یک رگ خونی به‌طور تصادفی در طول تزریق آسیب ببیند، ممکن است خونریزی را تجربه کنید که می‌تواند باعث ایجاد هماتوم یا لخته خون شود.
• احتمال آسیب به اعصاب در محل تزریق وجود دارد.
• شاید به‌طور موقت کنترل مثانه و روده خود را از دست ‌دهید. احتمالا برای کمک به دفع ادرار به یک کاتتر (لوله کوچک) در مثانه نیاز داشته باشید.

چه کسانی نباید تزریق ESI را انجام دهند؟

ممکن است در برخی شرایط تزریق اپیدورال برای برخی افراد خطرناک باشد. این شرایط غبارتند از :

حساسیت به دارو‌های بیهوشی

مشکلات لخته شدن خون

عفونت

دیابت کنترل نشده

برخی از داروهای مصرفی دیگر توسط فرد

با توجه به وضعیت سلامتی فرد، ممکن است پزشک از روش دیگری برای تسکین درد فرد استفاده کند.

البته این روش تزریق می‌تواند عوارض جانبی دیگری داشته باشد. همان‌طور که گفته شد، بروز عوارض بسیار نادر است؛ اما انجام تزریق ESI می‌تواند منجر به برخی از عوارض طولانی‌مدت شود، از جمله:

• نقص عصبی دائمی ناشی از آسیب نخاع یا ریشه عصبی ناشی از تزریق اپیدورال
• درد مزمن ناشی از آسیب نخاع یا ریشه عصبی ناشی از تزریق اپیدورال
• فلج دائمی ناشی از یک هماتوم «hematoma» و زمانی رخ می‌دهد که خون بین دورا ماتر «dura mater» و نخاع جمع شود.