رویکردهای مختلف برای درمان بیماری‌های ارتوپدی وجود دارد که شامل دارو درمانی، تمرینات فیزیوتراپی، پی آر پی تراپی و جراحی هستند. در حوزه درمان بیماری‌های ارتوپدی، سوالات فراوانی مطرح می‌شود؛ به‌عنوان‌مثال، مفهوم PRP چیست و چگونه اجرا می‌شود؟ چه مزایا و معایبی در این روش وجود دارد؟ چه مسائل ارتوپدی می‌تواند با استفاده از PRP درمان شود؟ این مقاله به بررسی این روش درمانی اختصاص دارد. برای به‌دست آوردن پاسخ به این سوالات، ما را تا انتها همراهی کنید.
پی آر پی تراپی چیست؟
PRP که اختصار عبارت Platelet-rich plasma می‌باشد، به معنای پلاسمای غنی از پلاکت است که از تفکیک اجزای مختلف خون به دست می‌آید. این مایع، یک محلول زرد رنگ است که شامل مقدار قابل توجهی پلاکت می‌باشد. پلاکت، علاوه بر وظیفه اصلی انعقاد خون، به عنوان یکی از عوامل مؤثر در ترمیم بافت‌های مختلف بدن شناخته شده است. بنابراین، تزریق PRP می‌تواند باعث تحرک و ترمیم بافت‌های مختلف بدن شود. اولین بار استفاده از پی آر پی تراپی به سال ۱۹۸۷ برمی‌گردد که در یک عمل جراحی باز قلب اعمال شد. از آن زمان به بعد، این روش در زمینه‌های گوناگونی از جمله جراحی پلاستیک، درمان ریزش مو، جوان‌سازی پوست، جراحی‌های فک، گوش، حلق، بینی، دندانپزشکی و بسیاری دیگر مورد استفاده قرار گرفته است. به علاوه، مطالعات نشان داده‌اند که پی آر پی تراپی می‌تواند در درمان بیماری‌های ارتوپدی نیز مؤثر باشد.
درمان بیماری‌های ارتوپدی با پی آر پی
در حال حاضر، بسیاری از متخصصان ارتوپدی از پی آر پی تراپی به عنوان یکی از روش‌های موثر در کنار دارو درمانی، فیزیوتراپی و جراحی استفاده می‌کنند. با تزریق پلاکت به مفاصل و عضلات، تولید یک نوع خاص پروتئین به نام فاکتورهای رشد فراهم می‌شود. این پروتئین‌ها عمدتا به افزایش ساخت کلاژن در محل تزریق می‌پردازند. کلاژن، که یک ماده اصلی در ساختار بافتی مانند سلول‌ها، عضلات، رباط، تاندون یا غضروف است، بهبود و قوی‌تر شدن این ساختارها را تسهیل می‌کند. همچنین، افزایش رشد سلول‌های بنیادی و بهبود جریان خون در ناحیه مورد درمان نیز به عنوان مزیت‌های دیگر تولید فاکتورهای رشد مطرح می‌شود. نتیجه این فرآیند، افزایش استحکام و انعطاف پذیری غضروف‌هاست.
در سال‌های اخیر، درمان بیماری‌های ارتوپدی با پی آر پی تراپی به ویژه در بین ورزشکاران حرفه‌ای و آسیب‌دیدگان جهت‌گیری قرار گرفته است. دلیل اصلی این توجه، میزان بالای موفقیت در تزریق و کوتاه‌تر شدن دوره نقاهت می‌باشد. برخی از متخصصان ارتوپدی در برخی موارد، این روش را به صورت ترکیبی با جراحی‌های ارتوپدی انجام می‌دهند، با هدف کاهش دوره نقاهت و بهبودی سریع‌تر بخش‌های آسیب‌دیده. تاکنون، موفقیت‌های بسیاری در استفاده از روش پی آر پی تراپی در درمان این نوع مشکلات ارتوپدی اثبات شده است:
- آرتروز زانو
- شکستگی زانو
- پی آر پی شانه
- کشیدگی یا پارگی رباط
- آرتروز هیپ (مفصل لگن)
- پارگی یا کشیدگی تاندون (زانو، مچ پا و …)
- صدمات عضلانی (مانند چهار سر ران، پشت ران یا همسترینگ، ساق پا و …)
چگونگی پی آر پی تراپی برای بیماری‌های ارتوپدی
برای آغاز درمان پلاکت، ابتدا از فرد مبتلا به مشکل ارتوپدی 30 الی 60 میلی‌لیتر خون گرفته می‌شود. سپس، نمونه خون در یک کیت و دستگاه سانتریفیوژ قرار می‌گیرد تا پلاسمایی که حاوی پلاکت است، از دیگر اجزای خون جدا شود. تعداد پلاکت‌ها در مایع PRP حدود 4 تا 6 برابر خون است. این مایع بدون افزودن هیچ ماده خارجی دیگری برای تزریق استفاده می‌شود. سپس محل تزریق با استفاده از بی حس کننده آماده می‌شود و متخصص ارتوپد برای دقت بیشتر از دستگاه سونوگرافی استفاده می‌کند. افزایش درد و التهاب در لحظه تزریق نشان‌دهنده تحریک بافت آسیب دیده برای ترمیم است، اما با گذر زمان، درد کاهش می‌یابد و قدرت مفاصل و عضلات بهبود می‌یابد.
فواید پی آر پی تراپی برای بیماری ارتوپدی
مزایای پی آر پی تراپی برای بیماری‌های ارتوپدی شامل موارد زیر می‌شود:
- کاهش هزینه‌های درمان
- کاهش مدت زمان بهبودی
- سپری شدن مدت زمان کوتاه‌تر برای مشاهده نتایج
- بدون نیاز به بستری شدن فرد در بیمارستان
- کوتاه بودن مدت زمان درمان
- کاهش استفاده از روش‌های تهاجمی مانند جراحی
- از پیشرفت آسیب دیدگی مفصلی یا عضلانی جلوگیری می‌کند
- ایجاد نشدن مشکل از لحاظ انتقال بیماری‌های خونی مانند ایدز و هپاتیت
عوارض پی آر پی تراپی برای بیماری‌های ارتوپدی
پلاکت درمانی با برخی از بیماری‌ها هماهنگی ندارد و باید در نظر داشت که افراد مبتلا به سرطان، اختلالات انعقاد خون، مشکلات تیروئید، مشکلات پوستی، اختلالات کبدی و بسیاری از بیماری‌های مزمن دیگر باید قبل از هر اقدامی با متخصص ارتوپدی مشورت کنند. استفاده از برخی داروها نیز ممکن است با انجام پلاکت درمانی تداخل داشته باشد، به عنوان مثال داروهای ضد التهاب استروئیدی و غیراستروئیدی و داروهای ضد انعقاد خون. همچنین، خطر عفونت و درد شدید نیز به عنوان عوارض احتمالی این روش باید در نظر گرفته شود.
نتیجه گیری
در این مقاله به بررسی درمان بیماری‌های ارتوپدی با استفاده از پلاکت درمانی یا پی آر پی تراپی پرداخته شد. بسیاری از مشکلات ارتوپدی، از جمله تخریب غضروف مفاصل، شکستگی استخوان، کشیدگی یا پارگی رباط و تاندون، و حتی صدمات عضلانی، با استفاده از پی آر پی تراپی قابل درمان هستند. این اثرات به دلیل تولید مقادیر قابل توجهی فاکتور رشد توسط پلاکت‌ها در منطقه درمانی ایجاد می‌شود. این فاکتورهای رشد به ترمیم و بازسازی استخوان، غضروف، عضلات، رباط و تاندون کمک می‌کنند. البته، برای بهره‌مندی بهینه از این روش درمانی، توصیه می‌شود تا به متخصص ارتوپدی مجرب مراجعه کنید. جهت کسب اطلاعات بیشتر، می‌توانید به صورت حضوری به کلینیک تخصصی ارتوپدی السا در تهران مراجعه نمایید.
سوالات متداول
1. کدام بیماری‌های ارتوپدی می‌توانند با استفاده از PRP درمان شوند؟
پی آر پی تراپی برای بیماری‌های ارتوپدی مانند آرتروز، آسیب‌های رباطی و تاندونی، آسیب‌های غضروفی، ورم‌های مفصلی و غیره استفاده می‌شود.
2. چقدر طول می‌کشد تا نتایج پی آر پی تراپی قابل مشاهده شود؟
نتایج پی آر پی تراپی معمولا در چند هفته تا ماه‌ها قابل مشاهده هستند، اما برای برخی افراد ممکن است زمان بیشتری طول بکشد.
3. آیا پی آر پی تراپی برای همه افراد مناسب است؟
PRP ممکن است برای همه افراد مناسب نباشد، بنابراین مشاوره با یک متخصص ارتوپد برای تعیین اینکه آیا PRP برای شما مناسب است یا خیر، ضروری است.
4. آیا بیمارانی که قبلا جراحی ارتوپدی داشته‌اند همچنان می‌توانند از پی آر پی تراپی استفاده کنند؟
بله، بیمارانی که قبلا جراحی ارتوپدی داشته‌اند همچنان ممکن است از PRP استفاده کنند، اما باید با متخصص ارتوپدی مشورت کنند.
