تزریق سلول‌های بنیادی به زانو به عنوان روشی نوین برای درمان آرتروز معرفی شده است. آرتروز زانو یکی از متداول‌ترین انواع آرتریت و از اصلی‌ترین دلایل درد و محدودیت حرکتی در بزرگسالان است. از این رو، یافتن درمانی کارآمد و مؤثر از میان روش‌های مختلف درمانی، برای بسیاری از بیماران و خانواده‌هایشان اهمیت ویژه‌ای دارد. در ادامه تمامی اطلاعات مورد نیاز درباره روش تزریق سلول‌های بنیادی به زانو به صورت جامع توضیح داده شده است.
مزایای تزریق سلول‌های بنیادی به زانو
پژوهشگران همواره در تلاشند تا روش‌های مؤثرتر و با عوارض کمتر برای بهبود بیماران بیابند. به‌طور خلاصه، مهم‌ترین مزیت‌های استفاده از سلول‌های بنیادی عبارتند از:
- این روش کمتر تهاجمی است و نسبت به جراحی‌های پیچیده‌ای مانند آرتروسکوپی یا تعویض زانو، عوارض جانبی کمتری دارد.
- نسبتا بدون درد است و در مدت زمان کوتاه‌تری انجام می‌شود.
- سلول‌های بنیادی می‌توانند از بافت‌های بدن خود بیمار استخراج شوند، بنابراین نیازی به عضو اهدایی نیست.
- با اینکه برخی پژوهش‌ها هنوز درباره اثربخشی درمان با سلول‌های بنیادی ابهاماتی دارند، این روش نسبتا ایمن است؛ زیرا سلول‌ها از بدن خود بیمار گرفته می‌شوند و احتمال پس زدن بافت به حداقل می‌رسد.
بیشتر بخوانید: پی آر پی زانو بهترین درمان غیر جراحی درد زانو
عوارض و معایب تزریق سلول‌های بنیادی به زانو
هر روش درمانی می‌تواند عوارض احتمالی داشته باشد و درمان آرتروز با سلول‌های بنیادی نیز از این قاعده مستثنی نیست. اما بیشتر خطرات این روش به عوارض جانبی کوتاه‌مدت مانند عفونت، خونریزی و درد ناشی از التهاب بافتی یا عصبی محدود می‌شود. علاوه بر این:
- این روش هنوز جدید است و محققان همچنان در حال بررسی چالش‌های آن هستند.
- پس از تزریق سلول‌های بنیادی در زانو، برخی از بیماران ممکن است به‌طور موقت درد و تورم بیشتری را تجربه کنند، در حالی که بیشتر افراد هیچ عارضه جانبی نامطلوبی ندارند.
- میزان ماندگاری سلول‌های بنیادی تزریق‌شده در مفصل و توانایی آن‌ها در تولید اثرات بیولوژیکی ممکن، پس از تزریق درون مفصلی، هنوز با قطعیت قابل تعیین نیست.
نحوه تزریق سلول‌های بنیادی به زانو چگونه است؟
درمان با سلول‌های بنیادی می‌تواند جایگزینی برای جراحی‌ها باشد، که در آن از مکانیسم‌های طبیعی بدن برای کمک به ترمیم و کاهش زوال بافت‌هایی مانند غضروف، استفاده می‌شود. گاهی این سلول‌ها از بدن بیمار برداشته می‌شوند تا ریسک هرگونه عوارض جانبی جدی کاهش یابد.
پزشکان اغلب از سلول‌های بنیادی مزانشیمی (MSCs) مغز استخوان استفاده می‌کنند، اما بافت‌های دیگر مانند چربی و عضله نیز می‌توانند منابع سلول بنیادی باشند. برای جداسازی سلول‌ها از بافت مورد نظر، پزشک نوعی بی‌حس‌کننده موضعی به‌کار می‌برد و گاهی ممکن است تصمیم بر بیهوشی خفیف بیمار گرفته شود.
پس از جداسازی، سلول‌ها را در آزمایشگاه کشت می‌کنند تا تعدادشان به‌اندازه کافی زیاد شود و برای تزریق مناسب باشند. سپس پزشک سوزنی را وارد بافت زانو می‌کند و سلول‌های بنیادی را به این ناحیه تزریق می‌کند. با ورود به محیط خاص، سلول‌های مزانشیمی اثرات درمانی مثبتی در بافت ایجاد می‌کنند.
تزریق سلول‌های بنیادی به زانو چقدر طول می‌کشد؟
معمولا از درمان با سلول‌های بنیادی برای کاهش درد در کمر، زانو، شانه و مفاصل استفاده می‌شود. این روش به عنوان یک جایگزین مناسب برای افرادی که نمی‌خواهند تحت جراحی‌های پرخطر قرار گیرند، محسوب می‌شود. شواهد نشان می‌دهد که این درمان راه‌حلی کوتاه‌مدت نیست. پزشکان امیدوارند که در آینده این روش به عنوان یک درمان بلندمدت و دائمی برای آرتروز مورد استفاده قرار گیرد.
با این حال، بیماران اغلب می‌پرسند که درمان با سلول‌های بنیادی چقدر طول می‌کشد؟ بسیاری از مطالعات نشان می‌دهند که تأثیر سلول‌های بنیادی در درمان آرتروز بین ۶ ماه تا ۲ سال موثر است. در این مدت، بیمار تحت نظر و معاینات منظم پزشک قرار می‌گیرد. همچنین، فرآیند تزریق سلول‌های بنیادی در زانو حدود ۹۰ دقیقه زمان می‌برد.
مراقبت های قبل از تزریق سلول‌های بنیادی
- قبل از تزریق، هیچ محدودیتی در مصرف غذا یا نوشیدنی وجود ندارد.
- حتماً هر نوع حساسیت دارویی را به پزشک و پرستار خود اطلاع دهید.
- تزریق سلول‌های بنیادی نیازی به بیهوشی ندارد و معمولا با بی‌حسی موضعی انجام می‌شود.
- پزشک احتمالا فهرستی از داروهایی که باید یک هفته قبل از دریافت سلول‌های بنیادی مصرفشان را متوقف کنید، به شما ارائه خواهد داد.
مراقبت‌های بعد از تزریق سلول‌های بنیادی به زانو
- تسکین درد با این روش بلافاصله حاصل نمی‌شود. با توجه به شدت آسیب مفصل، ممکن است انتظار درد خفیف را برای ۲ تا ۴ هفته یا حتی چند ماه داشته باشید.
- در صورت نیاز، می‌توانید پس از ۲۴ تا ۴۸ ساعت اول از کمپرس یخ برای کاهش درد استفاده کنید. اما استفاده از گرما در ناحیه تزریق قبل از گذشت ۳ تا ۴ روز می‌تواند درد را افزایش دهد.
- برای ۲۴ تا ۴۸ ساعت اول پس از تزریق استراحت کنید، اما کاملا بی‌تحرک نباشید.
- حداقل تا ۶ هفته پس از تزریق، از مصرف داروهای ضد التهابی و رقیق‌کننده خون خودداری کنید. تیم درمانی شما راهنمایی‌های لازم را ارائه خواهند داد.
- در صورت توصیه پزشک، فیزیوتراپی را ۴ تا ۶ روز پس از دریافت سلول‌های بنیادی شروع کنید.
نتیجه گیری
سلول‌های بنیادی به عنوان روش جدید درمان دردهای زانو مورد توجه قرار می‌گیرند. این روش می‌تواند به عنوان جایگزینی کم‌تهاجم و کم‌عارضه برای جراحی‌های پیچیده استفاده شود، با اهدافی از جمله کاهش درد و تورم و افزایش حرکت. اما نتایج نهایی و ماندگاری هنوز موضوع تحقیقات بیشتری است. برای استفاده از این روش، مشورت با پزشک لازم است.
