آرتروز یکی از شایع‌ترین مشکلات مفصلی است که می‌تواند تحرک و کیفیت زندگی را تحت تاثیر قرار دهد. این بیماری زمانی رخ می‌دهد که غضروف محافظ انتهای استخوان‌ها به مرور زمان دچار فرسایش شده و مفاصل دچار درد، سفتی و التهاب می‌شوند. بسیاری از افراد تصور می‌کنند آرتروز تنها در سنین بالا بروز می‌کند، اما این مشکل ممکن است در هر سنی به دلایل مختلفی از جمله سبک زندگی، عوامل ژنتیکی و آسیب‌های مفصلی ایجاد شود. شناخت این بیماری و روش‌های کنترل آن می‌تواند نقش مهمی در جلوگیری از پیشرفت علائم و حفظ سلامت مفاصل داشته باشد. برای اینکه به طور کامل متوجه شوید آرتروز چیست؟ و چه علائمی دارد تا انتها با ما همراه باشید.
آرتروز چیست؟
آرتروز یک بیماری مربوط به التهاب مفاصل است که تحت عنوان ساییدگی مفاصل نیز خوانده می‌شود. در این بیماری به تدریج مفاصل دچار ساییدگی و تخریب می‌شوند. آرتروز با تغییر شکل یا تورم مفاصل، درد و محدودیت حرکت همراه است. در اکثر موارد کسانی که به این بیماری مبتلا هستند بعد از مدتی طولانی بی‌حرکت ماندن دچار درد، سفتی مفاصل و محدودیت‌های حرکتی خواهند شد.
آرتروز می‌تواند در تمامی مفاصل بدن اتفاق بیفتد، اما مفاصل زانوها، استخوان لگن و مفاصل کوچک دست را بیشتر درگیر می‌کند. البته آرتروز بدین صورت است که غضروف‌هایی که در ناحیه اتصال مفاصل قرار دارد به مرور زمان از بین می‌رود. در صورتی که آرتروز پیشرفت کند، موجب ساییده شدن استخوان‌ها شده و عوارض زیادی را برای بیماران در پی خواهد داشت. دو نوع شایع آرتروز شامل موارد زیر هستند:
استئوآرتریت
استئوآرتریت شایع‌ترین نوع آرتروز است که افراد میانسال و سالمند را درگیر می‌کند. این بیماری با تخریب تدریجی غضروف مفاصل همراه است و اغلب در دست‌ها، زانوها، باسن و ستون فقرات مشاهده می‌شود. با فرسایش غضروف، استخوان‌ها به یکدیگر نزدیک‌تر شده و ممکن است زائده‌های استخوانی (اسپور) ایجاد شود که حرکت مفصل را دشوار می‌کند. در برخی موارد، تکه‌های غضروف و استخوان درون فضای مفصلی شناور شده یا کیست‌های پر از مایع در استخوان تشکیل می‌شوند که دامنه حرکتی مفصل را محدود می‌کنند. استئوآرتریت معمولاً به‌مرور زمان و در طی سال‌ها پیشرفت می‌کند، اما گاهی اوقات به دلیل آسیب‌های مفصلی یا استفاده بیش‌ازحد از مفصل در جوانان نیز دیده می‌شود.
آرتریت روماتوئید
آرتریت روماتوئید (RA) یک بیماری خودایمنی است که باعث التهاب شدید در مفاصل می‌شود. این التهاب نه‌تنها مفاصل را تحت تأثیر قرار می‌دهد، بلکه می‌تواند به سایر قسمت‌های بدن از جمله قلب و ریه‌ها نیز آسیب برساند. در موارد پیشرفته، تغییر شکل مفاصل انگشتان و ایجاد توده‌های زیرپوستی موسوم به گره‌های روماتوئیدی از عوارض این بیماری هستند که حرکت دست‌ها را دشوار می‌کنند. علت دقیق آرتریت روماتوئید هنوز مشخص نیست، اما سیستم ایمنی بدن به اشتباه به بافت‌های سالم حمله کرده و التهاب مزمن ایجاد می‌کند. این بیماری می‌تواند در هر سنی بروز کند، اما بیشتر در افراد ۳۰ تا ۵۰ ساله دیده می‌شود و شیوع آن در زنان بیشتر از مردان است.
علائم آرتروز
نشانه‌های این بیماری با توجه به نوع آن در افراد مختلف متفاوت خواهد بود. علائم آرتروز به صورت ناگهانی و یا به تدریج مشاهده می‌شود. علائم اصلی آرتروز به شرح زیر است و در صورت مشاهده هر یک از آن‌ها باید به پزشک مراجعه کنید.
درد: میزان درد ایجاد شده در این بیماری می‌تواند متغیر و یا ثابت باشد.
تورم: گاهی اوقات پوست روی مفاصل آسیب‌دیده متورم، گرم و قرمز می‌شود.
سفتی و خشکی مفاصل: خشکی مفاصل یک علامت معمولی است که بعد از بیدار شدن از خواب هنگام صبح، رانندگی طولانی‌مدت، نشستن طولانی‌مدت پشت میز و پس از ورزش رخ می‌دهد. گاهی اوقات نیز این بیماری به صورت گرفتگی انگشتان دست مشاهده می‌شود.
اختلال در حرکت مفاصل: حرکت دردناک مفاصل و یا درد و خشکی هنگام بلند شدن از روی صندلی از دیگر علائم بیماری آرتروز است.
تفاوت آرتروز و آرتریت
آیا می‌دانید تفاوت آرتریت و آرتروز چیست؟ آرتریت و آرتروز به یکدیگر شبیه بوده و هر دو روی مفاصل، رباط‌ها و استخوان‌ها تاثیر می‌گذارند. این دو بیماری از لحاظ علائم بسیار به هم شبیه هستند، اما تفاوت آن دو اهمیت زیادی دارد.
آرتریت اصطلاحی گسترده است و برای توصیف چند بیماری که موجب التهاب در مفاصل شده‌اند از آن استفاده می‌کنند. گاهی اوقات التهاب روی ماهیچه‌ها، پوست و اندام‌های شما تاثیر می‌گذارد. آرتروز نام دیگر استئوآرتریت خواهد بود و به عنوان رایج‌ترین نوع آرتریت به شمار می‌رود. اصلی‌ترین علت ایجاد این بیماری پارگی و ساییدگی مفاصل و غضروف‌ها است. غضروف یک بافت لغزنده است که انتهای استخوان را می‌پوشاند و موجب حرکت مفاصل می‌شود. به مرور زمان غضروف شما خراب شده و حتی ممکن است کاملا ناپدید شود. این موضوع منجر به تماس استخوان‌ها با یکدیگر شده و تورم، سفتی و درد را به همراه خواهد داشت.
انواع آرتروز نسبت به محل درد و ایجاد آن
همانطور که اشاره شد بیماری آرتروز انواع مختلفی دارد که شامل موارد زیر می‌شود.
آرتروز گردن
آرتروز گردن با گذشت زمان و به دلیل افزایش سن و همچنین آسیب‌های ساییدگی ایجاد می‌گردد که بسیار شایع بوده و افراد زیادی به آن مبتلا می‌شوند.
آرتروز زانو
آرتروز زانو در واقع همان التهاب مفصل زانو است که طی آن غضروف از بین می‌رود. هنگامی که غضروف زانو آسیب ببیند و ساییدگی بین استخوان‌ها افزایش یابد التهاب ایجاد می‌گردد.
آرتروز انگشتان دست
هنگامی که انگشتان دست دچار آرتروز شوند، مفاصل ملتهب شده و حرکت آن‌ها سخت می‌شود. در این مورد افراد احساس درد و خشکی مفصل خواهند داشت.
آرتروز دست
هنگامی که دست‌ها دچار آرتروز شوند، در مفاصل دست التهاب ایجاد می‌گردد و بیمار درد زیادی را احساس می‌کند.
آرتروز پا
آرتروز پا می‌تواند قوزک و بیش از ۳۰ مفصل را در پا درگیر کند. از آنجایی که قوزک و مفاصل پا نقش بسیار مهمی در حفظ تعادل و راه رفتن شما دارند، وجود آرتروز سبب ایجاد مشکل در دویدن، نشستن، راه رفتن و حفظ تعادل شما می‌شود. از همین رو آرتروز می‌تواند بسیار دردناک و آزاردهنده باشد.
آرتروز کمر
آرتروز ستون فقرات و کمر سبب درد و التهاب مفاصل در ستون فقرات می‌شود. این آرتروز به علت آسیب به مهره‌ها و همچنین ساییدگی غضروف‌های بین مهره‌ها ایجاد می‌گردد.
آرتروز لگن
این آرتروز بسیار شایع بوده و با گذشت زمان نیز بسیار دردناک می‌شود و ناراحتی زیادی را برای بیمار ایجاد می‌کند. این بیماری به طور مستقیم روی کیفیت زندگی شما تاثیر می‌گذارد و بسیاری از فعالیت‌هایتان را مختل می‌کند.
انواع آرتریت و علائم آن
بیماری آرتریت به ۷ گروه اصلی تقسیم می‌شود که به شرح زیر است.
آرتریت التهابی
آرتریت التهابی روی استخوان‌ها و رباط‌های اطراف مفاصل تاثیر می‌گذارد و با علائمی همچون تورم، درد و سفتی مشاهده می‌شود.
آرتروز دژنراتیو یا مکانیکی
در این بیماری غضروف پوشاننده انتهای استخوان‌ها ناهموار و نازک می‌شود. کار اصلی این غضروف لغزنده و صاف کمک به حرکت هموار مفاصل خواهد بود. بدن جهت جبران این غضروف از دست رفته شروع به بازسازی استخوان‌ها می‌کند. این فرآیند با ایجاد برآمدگی استخوانی و رشد نامطلوب استخوان‌ها همراه است و بدشکلی مفاصل را در پی دارد.
درد اسکلتی عضلانی و بافت نرم
درد اسکلتی عضلانی و بافت نرم در بافت‌هایی به جز استخوان‌ها و مفاصل احساس می‌شود. این درد بسیار گسترده بوده و ناراحتی زیادی را برای بیماران ایجاد می‌کند.
دردهای کمری
منشا کمر درد می‌تواند از اعصاب، دیسک، عضلات استخوان‌ها، رباط و مفاصل باشد. در صورتی که با دردهای کمری مواجه هستید، بهتر است در اسرع وقت به پزشک مراجعه کنید.
بیماری بافت همبند
این بیماری موجب درد و التهاب مفاصل می‌شود و ناراحتی زیادی را به همراه دارد. برای تشخیص و درمان این بیماری لازم است که به پزشک متخصص مراجعه کنید.
آرتروز عفونی
در صورتی که قارچ‌ها، ویروس‌ها و باکتری‌ها وارد مفاصل شوند موجب التهاب خواهند شد. آرتروز عفونی با درد زیادی همراه است و با مصرف داروهای ضدمیکروبی و آنتی‌بیوتیک بهبود می‌یابد.
آرتروز متابولیک
در صورتی که میزان تولید اسید اوریک بیشتر از نیاز بدن باشد و بدن نتواند آن را دفع کند، سطح اسید اوریک در خون بالا رفته و سبب تشکیل کریستال‌های سوزنی در مفاصل خواهد شد. این بیماری با علائم گوناگونی مشاهده می‌شود.
علت ابتلا به آرتروز
آیا می‌دانید علت ابتلا به آرتروز چیست؟ آرتروز نیز همانند سایر بیماری‌ها به دلایل گوناگونی اتفاق می‌افتد که رایج‌ترین علل آن عبارتند از:
- سن
- جنسیت
- اضافه وزن و چاقی
- عوامل مرتبط با محیط کار
- آسیب دیدن مفاصل
- وراثت
- عفونت
- مصرف دخانیات
- سطح فعالیت
آرتروز چگونه تشخیص داده می‌شود؟
اولین گام برای درمان این بیماری تشخیص صحیح و به موقع آن است. هنگامی که برای تشخیص بیماری آرتروز به پزشک مراجعه می‌کنید، ابتدا علائم شما بررسی می‌شود و معاینات فیزیکی لازم نیز انجام می‌گردد. پزشک برای تشخیص این بیماری آزمایشات خون و تصویربرداری را تجویز می‌کند. در اکثر موارد برای تشخیص بیماری آرتروز تصویربرداری MRI صورت می‌گیرد. به علاوه پزشک برای بررسی آسیب‌های ایجاد شده درون مفاصل اولتراسوند و سی تی اسکن را نیز تجویز می‌کند.
بهترین روش‌های درمان آرتروز
پزشکان برای درمان بیماری آرتروز روش‌های گوناگونی را در نظر می‌گیرند که این روش‌ها با توجه به شرایط بیماران پزشکان متفاوت است و به شرح زیر است.
دارودرمانی
داروهای تجویز شده برای بیماران مبتلا به آرتروز شامل داروهای ضددرد مانند استامینوفن، داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی مانند ایبوپروفن و داروهای ضدروماتیسمی می‌شود.
اوزون تراپی
اوزون تراپی یکی از روش‌های نوین برای کاهش درد و التهاب در بیماران مبتلا به آرتروز است. این روش با تزریق گاز اوزون به مفصل، باعث بهبود گردش خون، تحریک بازسازی بافتی و کاهش تخریب غضروف می‌شود.
پی آر پی تراپی
پی آر پی تراپی با تزریق پلاسمای غنی از پلاکت به مفصل، فرایند ترمیم را فعال کرده و التهاب را کاهش می‌دهد. این روش می‌تواند به بهبود درد و افزایش حرکت مفصل در بیماران مبتلا به آرتروز کمک کند.
درمان فیزیکی
درمان‌های فیزیکی شامل ماساژ و فیزیوتراپی، آب درمانی و کاردرمانی می‌شود که در کنترل درد و پیشگیری از شدیدتر شدن این بیماری نقش مهمی دارند.
عمل جراحی
در صورتی که درمان‌های فوق نتوانند به کاهش درد و علائم این بیماری کمک کنند، پزشک انجام عمل جراحی را به منظور تعویض مفاصل پیشنهاد می‌کند.
عوامل خطر برای استئوآرتریت
علاوه بر سن و علل ثانویه مانند آرتریت التهابی و آسیب یا ترومای قبلی، چندین عامل خطر دیگر شانس ابتلا به این نوع آرتروز را افزایش می‌دهند از جمله چاقی، دیابت، کلسترول بالا، جنسیت و ژنتیک.
- چاقی یک عامل خطر استئوآرتریت به ویژه برای زانو است و حفظ وزن ایده آل بدن یا کاهش وزن اضافی برای کسانی که در معرض خطر هستند بسیار مهم است.
- دیابت و هیپرلیپیدمی یا همان کلسترول بالا به پاسخ التهابی در بدن کمک می کنند و خطر ابتلا به استئوآرتریت را افزایش می دهند. این عوامل رادیکال های آزاد بدن را افزایش داده که این استرس اکسیداتیو منجر به کاهش انعطاف پذیری سلول های غضروف می شود. کنترل دیابت و چربی خون علاوه بر تاثیرشان در سلامت عمومی برای سلامت استخوان نیز مهم است.
- کاهش استروژن در زنان یائسه خطر ابتلا به استئوآرتریت زانو را افزایش می دهد زیرا استروژن از سلامت استخوان محافظت کرده و به طور خاص استرس اکسیداتیو غضروف را کاهش می دهد.
- وراثت می تواند در استئوآرتریت نقش مهمی داشته باشد، زیرا افرادی که با سایر بیماری های استخوانی یا ویژگی های ژنتیکی متولد می شوند ممکن است بیشتر در معرض ابتلا به این بیماری باشند. به عنوان مثال بیماری اهلرز دانلوس که با شلی مفاصل مشخص می شود، می تواند به ایجاد این بیماری کمک کند.
سوالات متداول
کاهش وزن بدن، ورزش کردن و تقویت عضلات، پیشگیری از آسیب‌دیدگی و داشتن رژیم غذایی مناسب
بله، رطوبت و سرما از عواملی هستند که می‌توانند موجب سفت شدن مفاصل و تشدید آرتروز شوند.
داشتن سبک زندگی سالم، مصرف به‌موقع داروها، مراجعه به موقع به پزشک، جدی گرفتن واکسیناسیون و صحبت با اطرافیان
سخن پایانی
ما در این مطلب به طور کلی بررسی نمودیم که آرتروز چیست؟ اگر شما نیز با علائم این بیماری مواجه هستید، بهتر است که در اسرع وقت به پزشک مراجعه نمایید تا علاوه بر پیشگیری از تشدید این بیماری به کاهش درد و علائم خود نیز کمک کنید. در صورت مبتلا بودن به آرتروز به طور کامل تحقیق کنید و یک پزشک یا کلینیک معتبر را انتخاب نمایید. سطح تخصص و تجربه پزشک تاثیر شگرفی در تسریع روند بهبودی شما خواهد داشت. کلینیک فوق تخصصی بین المللی اوین با بهره‌گیری از بهترین ابزار و زبده‌ترین و مجرب‌ترین ارتوپدها و فیزیوتراپیست ها، خدمات تخصصی مطابق با استانداردهای جهانی را به بیماران مبتلا به استئوآرتریت ارائه می دهد. ما در کلینیک فوق تخصصی ارتوپدی بین المللی السا به ارائه بهترین درمان ممکن به بیماران خود افتخار می کنیم.
